+48 519 348 337

Jak pomóc alkoholikowi?

20 czerwca 2021

Najskuteczniejsze metody walki z alkoholizmem – psychoterapia, klub AA, farmakoterapia i Esperal

Alkoholizm jest poważnym zagrożeniem, zaliczanym do chorób nieuleczalnych. W szczególny, negatywny sposób oddziałuje na wszystkie aspekty życia danego człowieka, a także jego najbliższego otoczenia. Z tego powodu choroba alkoholowa stanowi bardzo poważny problem społeczny. Cechą charakterystyczną alkoholika jest całkowita utrata kontroli nad ilością, częstotliwością i regularnością spożywanych napojów alkoholowych. Z tego powodu zaczyna koncentrować się na pozyskiwaniu kolejnych jego dawek, czego efektem jest całkowite zaniechanie własnych obowiązków, zarówno tych rodzinnych jak i zawodowych, a także wszelkie relacje międzyludzkie przestają mieć znaczenie. Bagatelizowanie problemu alkoholowego prędzej czy później przekształca się w poważną chorobę, stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia osoby uzależnionej, a także dewastuje ogół funkcjonowania rodzinnego. Statystyki pokazują, że nadmierne spożywanie napojów alkoholowych skraca życie nawet o 15 lat. Przyjmuje się, że najbardziej skuteczną formą pomocy osobom uzależnionym jest psychoterapia. Ważnym czynnikiem w uwalnianiu się od własnych słabości ma także wsparcie rodziny. Aby dodatkowo wzmocnić silną wolę Pacjenta warto rozważyć włączenie farmakologicznego leczenia awersyjnego alkoholizmu, popularnie zwanego wszywką alkoholową (Esperal, Disulfiram).

Alkoholizm – jak rozpoznać tę chorobę?

Choroba alkoholowa, jak już było wspomniane we wstępie, stanowi zagrożenie dla zdrowia, życia i generuje problemy społeczne, utrudniające funkcjonowanie i utrzymywanie relacji interpersonalnych. Najtrudniejszym aspektem w procesie leczenia i terapii tego uzależnienia jest zdiagnozowanie i nazwanie problemu. Kolejną przeszkodą jest wykazywana niechęć i bagatelizowanie problemu przez osoby uzależnione wobec podjęcia odpowiednich działań antyalkoholowych. Wielu z nich neguje istnienie własnej choroby, nie chcą się do niej przyznać z różnych względów. Często jest tak, ze z relacji Pacjentów wynika, iż ich główną obawą przed podjęciem leczenia jest stygmatyzacja i ostracyzm społeczny. Z tego powodu tak wiele osób nie chce udać się na terapię, tkwiąc w dalszym ciągu w rękach własnych słabości. W Polsce jedną z osób, która fachowo zajmuje się alkoholizmem jest Antonii Kępiński, lekarz, psychiatra, który jest autorem pięciu styli nałogowego picia alkoholizmu:
  • Neurasteniczny – charakteryzujący się spożywaniem jednorazowej, stosunkowo niewielkiej ilości napojów alkoholowych. W tym przypadku główne powody sięgania po tego typu napoje jest zmęczenie, zły nastrój, rozdrażnienie, różnego rodzaju lęki i niepokoje, zdenerwowanie, a także nadmierna ekspozycja na stres dnia codziennego.
  • Kontaktywny – charakteryzuje się piciem nadmiernej ilości napojów procentowych jedynie podczas przebywania w grupie, np. na spotkaniach towarzyskich. Celem tego typu picia jest chęć dodania sobie odwagi, a także ułatwienie sobie wchodzenia w relacje interpersonalne.
  • Dionizyjski – charakteryzuje się piciem alkoholu w bardzo dużych ilościach. Zazwyczaj osoby reprezentujące styl dionizyjski dążą do zapomnienia o problemach i o otaczającej ich rzeczywistości.
  • Heroiczny – ten typ charakteryzuje się piciem nadmiernej ilości napojów procentowych, po to, aby poczuć się lepszym człowiekiem, aby zwiększyć własną samoocenę. Zazwyczaj jednak osoby reprezentujące styl heroiczny po przekroczeniu względnie bezpiecznej dawki alkoholu stają się agresywne.
  • Samobójczy – charakteryzuje się spożywaniem dużej ilości napojów wyskokowych w celu zapomnienia o wszelkich życiowych traumach.

Leczenie alkoholizmu

Proces wychodzenia z uzależnienia, zarówno dla samego Pacjenta, jak i jego osób najbliższych jest skomplikowany, problematyczny i bardzo żmudny, wymagający wielu poświęceń i samozaparcia. Należy uświadomić sobie, że wszelkie efekty terapii są ściśle związane z nastawieniem Pacjenta do swojej choroby i wychodzenia z niej, przez co kluczowa wydaje się być motywacja i poziom zaangażowania ze strony danej osoby. Profesjonalną pomoc takim osobom udzielają ośrodki terapii uzależnień, a także grupy samopomocowe, takie jak Anonimowi Alkoholicy. Podstawą nabywania odpowiednich postaw wobec choroby alkoholowej stanowi indywidualnie dostosowana pod potrzeby i możliwości Pacjenta psychoterapia, która powinna nauczyć jak żyć bez konieczności spożywania napojów procentowych. Dużym atutem tego typu oddziaływania jest także uświadamianie osobie uzależnionej, jakie przyczyny popchnęły ją do uzależnienia. Zazwyczaj terapia odbywa się indywidualnie, a także grupowo. Przykładem może być udział w spotkaniu klubu AA, gdzie można podzielić się własną historią, a także uzyskać odpowiednie wsparcie od osób z podobnymi doświadczeniami.

Farmakoterapia przy alkoholizmie

Jeszcze kilkadziesiąt lat wstecz nie spodziewano się wprowadzenia na rynek farmaceutyczny leków służących do wspierania osób zmagających się z wychodzeniem z choroby alkoholowej. Ciekawym aspektem są przeprowadzone badania nad biologicznymi predyspozycjami skłaniającymi do nadmiernego spożywania napojów procentowych. Dzięki nim poznano mechanizmy działania i powstawania uzależnienia, a na gruncie tych odkryć i późniejszych badań klinicznych opracowano medykamenty wspierające proces terapeutyczno-leczniczy. Jednym z popularniejszych leków antyalkoholowych jest Campral. Jest on stosunkowo bezpieczny, sporadycznie pojawiają się działania niepożądane po jego zażyciu. Warto dodać, że wyrób ten zarejestrowany jest w Polsce. Oprócz tego w farmakoterapii alkoholowej wykorzystywane są także antydepresanty mające na celu poprawienie nastroju, dzięki czemu osoba uzależniona nie musi już sięgać po alkohol. Zdarzają się także sytuacje, kiedy lekarz decyduje się na wprowadzenie leków przeciwlękowych.

Esperal – wszywka alkoholowa

Jednym ze sposobów leczenia farmakologicznego, który jest źródłem licznych kontrowersji jest Esperal (Disulfiram), określający wszywkę alkoholową. Wszywka sama w sobie nie zmniejsza potrzeby sięgania po alkohol, a oddziałuje na jego metabolizowanie, przez co wywołuje awersję do napojów procentowych poprzez pojawiające się skutki łączenia etanolu z Disulfiramem. Efektem takiego stanu rzeczy jest wywołane przez nagromadzenie w organizmie toksycznego aldehydu octowego. Nie mogąc go usunąć, organizm narażony jest na szereg nieprzyjemnych konsekwencji, pojawiających się już kilka minut od momentu rozpoczęcia spożywania. Zwykle pojawia się biegunka, wymioty, nudności, przyspieszona akcja serca, lęk, nadpotliwość, rozszerzanie naczyń krwionośnych. Krytyka substancji aktywnej Esperalu, która nazywana jest Disulfiramem wynika stąd, iż może on stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia Pacjenta poprzez wysokie ryzyko wystąpienia np. zawału lub nawet zgonu takiej osoby. Z tego powodu nie zaleca się stosowania wszywek alkoholowych jako jedynej metody leczenia, a powinna być traktowana jako wsparcie innych oddziaływań, mając na celu wzmocnienie silnej woli i motywacji Pacjenta.

Jak pomóc alkoholikowi, który nie chce się leczyć?

Pomoc takiej osobie jest trudna i obciążająca, szczególnie wtedy, kiedy alkoholik wypiera sensowność podjęcia leczenia. Na wstępie warto porozmawiać z alkoholikiem o powadze sytuacji, w jakiej został on postawiony z całą rodziną, ukazując mu konsekwencje jego picia. Należy jednak wystrzegać się oceniania i krytyki takiej osoby. Warto jednak zapewniać o możliwości popełniania błędów przez wszystkich. Radykalnym działaniem, aczkolwiek często skutecznym jest skierowanie do sądu wniosku o nakaz odbycia przymusowego leczenia. Jednak aby sąd przychylił się do takiej prośby muszą zajść dwie przesłanki: po pierwsze, osoba uzależniona musi wykazywać cechy nałogowe przez długi czas, a po drugie, musi stanowić bezpośrednie zagrożenie dla otoczenia.