Uzależnienie warunkowane jest poprzez dwie sytuacje – wykazywanie zachowań ryzykownych względem nadużywania określonej substancji psychoaktywnej lub wykazywanie zachowań ryzykownych względem regularnie powtarzanych czynności. Tym samym nałogowo można pić alkohol, palić papierosy, zażywać narkotyki, jak i może przyjąć postać seksoholizmu, zakupoholizmu, czy też hazardu. Warto mieć na uwadze, że człowiek może uzależnić się niemalże od wszystkiego. Na temat podłoża uzależnienia można mówić wiele, jest to temat szeroki i złożony, jednak psychologowie i psychiatrzy są ze sobą zgodni – najwięcej osób popada w nałogi ze względu na wykazywanie braku umiejętności konstruktywnego radzenia sobie z trudnościami, a także posiadanie pewnych deficytów w funkcjonowaniu społecznym. Można tutaj wyszczególnić, np. nieumiejętne rozwiązywanie konfliktów, uległość, silną potrzebę bycia częścią wybranej społeczności za wszelką cenę (np. określonej grupy rówieśniczej) – ostatni komponent dotyczy głównie ludzi młodych, nastolatków.
Mimo licznych doświadczeń leczniczo-terapeutycznych i szerokiego omówienia tematu w literaturze, samo odnalezienie przyczyny cierpienia z powodu alkoholizmu jest trudne. Jest to związane z tym, iż każdy pojedynczy przypadek jest indywidualny, posiada odrębną historię oraz inne cechy. Należy jednak mieć na uwadze, że to właśnie przyczyny alkoholizmu warunkują indywidualny sposób leczenia i terapii oraz ogólny sposób postępowania z danym człowiekiem. Tym samym, aby w odpowiedni sposób dobrać działania psychoterapeutyczne alkoholizmu, należy sprecyzować przyczyny jego powstawania. Jest to bardzo istotne, ponieważ psychoterapia, jako główna metoda leczenia alkoholizmu umożliwia utrzymanie stałej abstynencji, co jest warunkiem wyjścia z nałogu.
Popadanie w alkoholizm
Alkoholizm rozwija się powoli, stopniowo, czasami nawet latami nie jest zauważany, tym samym oddziałuje na człowieka i jego środowisko długofalowo. Jest to okres, w którym organizm przyzwyczaja się do obecności alkoholu we krwi. Z czasem pojawiają się pierwsze sygnały, które świadczą o przerwanym ciągu alkoholowym. Niestety statystyki pokazują, że alkoholicy nie są świadomi ani swojego stanu, ani zagrożeń, jakie z niego wynikają.
Duże znaczenie w rozwoju alkoholizmu na tradycja, kultura i obyczajowość. Statystyki pokazują, iż na jednego dorosłego Polaka przypada aż 10 litrów wypijanego czystego spirytusu rocznie. Dodatkowo popularność napojów wyskokowych stale rośnie. W mass mediach przeplata się podczas bloków reklamowych zarówno kampanie antyalkoholowe z reklamami piwa lub wina. Szczególnym zagrożeniem jest łatwa dostępność tych napojów, a także rosnący poziom ich spożycia w grupie niepełnoletnich, jak i młodocianych osób. Tym samym popadanie w alkoholizm stanowi bardzo poważny problem społeczny.
Nikt nie powiedział, że będzie łatwo
Trzeba mieć świadomość, że tak jak popadnięcie w uzależnienie jest proste, tak jego leczenie jest żmudne, trudne i wymaga wielu wyrzeczeń. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę fakt, iż powrót do normalnego funkcjonowania zależny jest również od silnej woli Pacjenta, stopnia rozwoju jego choroby alkoholowej, poziomu świadomości na temat ogólnych cech i mechanizmów nałogi, podjęcia specjalistycznego leczenia, a także posiadania konstruktywnej formy wsparcia ze strony bliskich osób. Ostatni czynnik pomaga przetrwać tą nierówną walkę, szczególnie istotne jest w chwilach zwątpienia i załamania.
Wyleczyć ciało
Choroba alkoholowa jest przyczyną powstawania licznych chorób, a także jest czynnikiem pogłębiającym stan już posiadanych schorzeń. Niekontrolowane i nadmierne spożycie alkoholu zatruwa organizm człowieka, przez co cierpią narządy wewnętrzne, układ nerwowy, a także odporność. Tym samym leczenie alkoholizmu nie powinno być skupione jedynie na psychoterapii, ale na działaniach kompleksowych, które będą oddziaływać także na wyniszczone ciało.
Wyleczyć duszę
Leczenie zaburzeń natury psychicznej jest bardziej skomplikowaną sprawą ze względu na samą siłę uzależnienia psychicznego, jak i psychozy, które są następstwem wieloletniego oddziaływania etanolu na mózg człowieka. Podstawą jest tutaj zmiana sposobu myślenia, jakości relacji z innymi ludźmi, a także nastawienie duchowe. Podjęcie psychoterapii jest środkiem koniecznym, który pomaga zrozumieć istotę wymienionych komponentów. Sama terapia rozpoczyna się diagnozą choroby, następnie pomaga alkoholikowi zrozumieć mechanizmy jej powstawania oraz sposobu działania. Ukazuje negatywne zmiany, jakie zaszły w całym funkcjonowaniu jednostki i jej najbliższego otoczenia, ukazując destruktywne działanie napojów procentowych. Tym samym psychoterapia umożliwia na nowo odzyskanie kontroli nad swoim życiem.
Psychologiczny remont w głowie
Umysł alkoholika, stale zatruwany przez alkohol, funkcjonuje inaczej niż u przeciętnej osoby, odznacza się ogólnym irracjonalizmem. Jest to związane zarówno z tym, iż całe skupienie alkoholika przelewane jest na pozyskiwanie i konsumowanie kolejnych dawek alkoholu, ale przede wszystkim jest czynnikiem wywołującym szereg zmian w postrzeganiu całego świata, nadawania priorytetów, zmianie ulegają także wartości i moralność. Aby leczenie było skuteczne, należy pracować nad ponownym zaakceptowaniem siebie, swoich wad i zalet. Tutaj warto podkreślić znaczenie wsparcia ze strony rodziny. Warto aby podkreślała znaczenie wyjątkowości jego natury i charakteru, stale przypominała, iż jest on ważny, wyjątkowy, a także kochany. Alkoholizm bardzo często sprawia, iż osoba uzależniona o tym zapomina, przez co staje się innym człowiekiem, pozbawionym emocji i uczuć, przynoszącym rodzinie ból i cierpienie.
Odbudowanie relacji międzyludzkich
Alkoholizm zmienia zarówno funkcjonowanie samej osoby uzależnionej, jak i jego rodziny. Przykładowo: jeszcze do niedawna kochający ojciec i mąż stał się swojego rodzaju oprawcą dla partnerki, jak i tyranem dla dzieci. Kiedyś sumienny pracownik – teraz osoba z nieusprawiedliwionymi nieobecnościami, niewywiązujący się ze swoich obowiązków służbowych. Za pomocom działań terapeutyczno-leczniczych, alkoholik podejmuje działania naprawy swojej sytuacji społecznej. W tym aspekcie wsparcie ze strony rodziny jest ważne, aczkolwiek często trudne ze względu na doznane krzywdy ze strony osoby pijącej. Warto zauważyć, że wybaczenie jest sposobem na osiągnięcie wewnętrznego spokoju.
Stworzenie nowej duchowej drogi
Zwycięskie przejście przez uzależnienie alkoholowe związane jest także z opracowaniem nowego światopoglądu, moralności i hierarchii wartości, a następnie uznanie ich za własne, stosując je w praktyce. W niektórych opracowaniach zaleca się skorzystanie z pomocy duchownej, która oparta jest na wierze w istotę wyższą, np. Boga, który udziela wsparcia. Między innymi stąd pochodzi przysłowie wiara czyni cuda. Patrząc ze strony psychologicznej, wiara, niezależnie od tego, czy w Boga, czy w jakąkolwiek inną formę istoty wyższej, stanowi bardzo dobrą motywację i formę wsparcia do przezwyciężania własnych słabości, a także jest fundamentem wszelkich systemów moralnych. Dla osób, które nie wyznają wartości transcendentalnych w wymiarze duchowo-religijnym poleca się opracowanie własnego systemu wartości, jakim może być rodzina, dobro, sprawiedliwość, wolność itp.