Z tego, co przedstawia nam Główny Urząd Statystyczny, to już 820 tysięcy Polaków boryka się z problemem uzależnienia od alkoholu. Ponadto jego nadużywanie w skali światowej przyczynia się do niepełnosprawności oraz zgonów 3 000 000 ludzi rocznie. U 7,1% mężczyzn obciążenie chorobami wynika ze szkodliwego stopnia spożywania alkoholu - u kobiet jest to 2,2% . Alkoholizm ciągnie za sobą szereg dolegliwości i zwiększa ryzyko śmierci, a mimo ciągłych prób walki z nim w wyżej wymienione wartości od wielu lat stale wzrastają.
Uzależnienie od alkoholu – definicja
Alkoholizm jest o wiele szerszym pojęciem, niż mogłoby się zdawać, nie określa on bowiem jedynie nadużywania alkoholu, a idzie zanim szereg problemów o podłożu psychologicznym. Choroba alkoholowa jest stanem nabytym, w którym chory odczuwa przymus zażycia alkoholu, który ma być bodźcem poprawiającym jego komfort. Uzależnienie więc w tym przypadku objawia się potrzebą spożycia trunku oraz ciągłym myśleniem o nim, co wpływa na wszystkie obszary życia.
Choroba alkoholowa może odbywać się na płaszczyźnie psychicznej, która charakteryzuje się silną potrzebą dostarczenia substancji uzależniającej oraz poświęcenia własnego zdrowia i środowiska w celu zapewnienia sobie stymulacji w postaci tego bodźca. Wiąże się to za brakiem umiejętności odczytywania własnych emocji i poradzenia sobie z nimi oraz zaburzonej relacji psychospołecznej. Towarzyszy temu ogromne cierpienie, a chory nie jest w stanie zapewnić sobie komfortu psychicznego oraz fizycznego w inny sposób niż poprzez stan upojenia.
Odbywa się również na płaszczyźnie fizycznej. Niektóre substancje zwyczajnie powodują, że sam organizm uzależnia się od nich poprzez obserwację, iż dana substancja wprowadza chwilowy dobrostan psychiczny. W takim przypadku podczas odstąpienia od spożywania alkoholu pojawiają się objawy głodu alkoholowego. W bardzo głębokim stadium alkoholizmu mogą nimi być nawet drżenie rąk, wymioty, stany lękowe oraz stany depresyjne. Jest to mechanizm obronny mając na celu zmuszenie chorego do ponownego spożycie alkoholu, by móc znowu odprężyć się i zaznać komfortu.
Czasem uzależnienie odbywa się również na płaszczyźnie społecznej. Dzieje się tak w przypadkach subkultur (np. hippisów), w których zażywanie jakichkolwiek substancji psychoaktywnej pełni rolę swoistego „trendu”. Jest to powiązane z wpływem społecznym i chęcią przynależności do jakiejś grupy oraz potrzebą bycia akceptowanym.
Wszystkie te rodzaje uzależnienia znajdują wspólny punkt na podłożu psychologicznym i wywodzą się z początkowo trudnej sytuacji psychicznej chorego, który znajduje rozwiązanie swoich problemów w alkoholu.
Alkohol i jego wpływ na organizm
Długotrwałe zażywanie alkoholu wpływa na wiele obszarów życia, oczywiście negatywnie. Organizm wyjątkowo cierpi i może dojść do jego nieodwracalnych uszkodzeń oraz pogłębienia się chorób. Na szkodliwe działanie alkoholu narażony jest praktycznie każdy narząd ludzki:
Układ krążenia - nadużywanie alkoholu podnosi ciśnienie krwi, co zwiększa ryzyko zawału serca i może doprowadzić do jego zaburzonego rytmu. Ponadto spożycie alkoholu powoduje złudne uczucie ciepła, jednak w rzeczywistości organizm w tym czasie wychładza się, co długotrwałą może być bardzo niebezpieczne.
Układ nerwowy - w zależności od stopnia alkoholizmu oraz w początkowej kondycji organizmu pogłębiać się mogą takie dolegliwości jak: upośledzenie pamięci, stany depresyjne, rozchwianie emocjonalne. Bezpośredni wpływ ma na to zaburzony rytm snu spowodowany również spożywaniem alkoholu
Układ pokarmowy - alkohol pobudza produkcję soków trawiennych oraz jest drażniący dla żołądka. Przez to właśnie zaburza on poczucie głodu, a w skrajnych przypadkach może całkowicie zahamować procesy trawienne.
Wątroba - problemy z wątrobą to coś, co najbardziej kojarzy się z chorobą alkoholową, jednak tak naprawdę nawet niewielka ilość alkoholu może przyczynić się do stłuszczenia tego narządu. To prawda, że jest to jeden z organów, które cierpią najbardziej podczas alkoholizmu, gdyż to właśnie tam metabolizowany zostaje alkohol. Podczas tej czynności hamowane są inne procesy takie jak regulowanie poziomu cukru. Zatem przy długotrwałym stanie nietrzeźwości organizm zostaje stale pozbawiany glukozy, co niesie za sobą poważne konsekwencje. Obniżenie poziomu cukru we krwi, czyli hipoglikemia powoduje również bóle głowy, pocenie się, osłabienie, drżenie, więc jeśli stan ten będzie trwał długo może doprowadzić nawet do śpiączki.
Farmakologiczne metody leczenia alkoholizmu – wszywka alkoholowa Esperal
Esperal, znany również jako wszywka alkoholowa, to lek, którego aktywnym składnikiem jest disulfiram. Ta substancja chemiczna jest inhibitorem dehydrogenazy aldehydu (ADH), co oznacza, że jej obecność hamuje konwersję aldehydu octowego do kwasu octowego. Disurfilam jest całkowicie bezpieczny oraz obojętny dla organizmu, ale w połączeniu z alkoholem powoduje nieprzyjemne dolegliwości przypominające objawy zatrucia alkoholowego, których wywołanie jest ważnym czynnikiem w terapii awersyjnej.
Choroby wywołane połączeniem alkoholu i disulfiramu:
- Tachykardia lub kołatanie serca
- Wymioty
- Ból głowy
- zawroty głowy i nudności
- Poważna duszność
- lęk
Efekt ten wynika z faktu, że substancja czynna hamuje metabolizm alkoholu, co prowadzi do znacznego wzrostu aldehydu octowego w organizmie. Pacjent po prostu doświadcza uczucia podwojenia nasilenia objawów zatrucia alkoholem, które utrzymuje się w organizmie od pół godziny do kilku godzin. Dlatego pomaga utrzymać długi okres abstynencji, odciągając chorego od spożycia alkoholu.
Do 2008 roku lek produkowała Polfa Warszawa S.A. pod nazwą Esperal, a powrócił on na rynek w 2018 roku pod nazwą „Disulfiram WZF” tej samej firmy farmaceutycznej. Jednak nazwa „Esperal” stała się synonimem terminu „wszywki alkoholowa” i jest używana zamiennie.
Kiedy można jednak mówić o uzależnieniu?
Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD10 określa, iż w momencie wystąpienia poniższych objawów co najmniej 3 razy w ciągu jednego roku można mówić o uzależnieniu, są nimi:
- Ogromna chęć napicia się substancji,
- Trudność w kontrolowaniu zachowania związanego z zażyciem substancji (rozmiary dawek, rozpoczęcie przyjmowania i jego zakończenie).