Wydaje się, że fizjoterapia i alkohol nie mają ze sobą nic wspólnego, jednak doświadczenie specjalistów pokazuje, że Pacjenci wielokrotnie pytają, czy alkohol wpłynie na proces i tempo rehabilitacji. Często chorzy mają także wątpliwości odnośnie dozwolonej porcji alkoholu po operacji, czy np. lampka wytrawnego wina jest zabroniona.
Temat wpływu alkoholu na rehabilitację, rekonwalescencję i ogólnie mówiąc: gojenie się jest niby wszystkim znany i oczywisty, jednak narosło w tym aspekcie wiele mitów. Na szczęście temat ten doczekał się konkretnego podsumowania od strony fizjoterapeutycznej.
Czy po złamaniu kości można spożywać alkohol?
Złamanie kości można leczyć na dwa sposoby. Pierwszy z nich, zachowawczy, jest związany z zakładaniem gipsu. Drugi sposób to leczenie operacyjne. Niezależnie od wybranej przez lekarza metody należy bezwzględnie zaniechać stosowania wszelkiego typu używek. Najnowsze badania udowadniają, że spożywanie alkoholu wywiera negatywny wpływ na zrost kości, a także znacząco wydłuża czas gojenia się złamań, co skutecznie utrudnia i zaburza cały proces leczenia i wracania do dawnej sprawności. Dodatkowo, w momencie kiedy złamanie jest rozległe i wymaga leczenia operacyjnego, powinno się zrezygnować, chociażby na chwile, z palenia tytoniu. Zabiegi operacyjne złamań kości stanowią interwencję w strukturę kości, ale także wiążą się z koniecznością przerwania ciągłości powłok skórnych. Przez minimum dwa tygodnie od dnia operacji należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarza, szczególnie tych dotyczących higieny rany pooperacyjnej. Konieczne jest regularne zmienianie opatrunków jałowych, a także elewacja kończyny, czyli uniesienie ręki lub nogi w górę, powyżej poziomu serca. Przebieg gojenia się rany jest o tyle istotny, że zaniedbując ranę może dojść do rozwoju zakażenia i innych skutków ubocznych, jak np. rozejścia się szwów.
Wpływ alkoholu na zrost kostny.
Do najczęściej występujących urazów ortopedycznych zaliczane są głównie złamania. Przebieg procesu gojenia się tych ran zależny jest od różnych czynników. Warto tutaj wyszczególnić wiek Pacjenta, posiadane przez niego choroby przewlekłe i schorzenia, ulokowanie złamania, typ uszkodzonej kości, wcześniejsza historia chorobowa ze szczególnym uwzględnieniem innych złamań, a także sposób odżywiania się Pacjenta wraz z poziomem jego aktywności fizycznej. Co ciekawe, uznaje się, że zdrowa i zbilansowana dieta jest jednym z najistotniejszych czynników warunkujących poprawny i szybki przebieg rekonwalescencji. Udowodniono, że zbyt duża ilość cukrów prostych w diecie utrudnia gojenie się ran. Między innymi z tego powodu alkohol nie jest zalecany, ponieważ wraz z jego spożyciem bardzo często człowiek sięga po słodzone napoje gazowane. Dodatkowo picie napojów procentowych, podobnie jak inne używki w nadmiernych ilościach wywołują w ludzkim organizmie całą plejadę najróżniejszych skutków ubocznych, niekorzystnie wpływających na zdrowie psychofizyczne człowieka, szczególnie zaburzając jego procesy metaboliczne. Jedną z takich konsekwencji jest opóźnienie lub niekiedy nawet zatrzymanie zrostu złamanej kości na początku procesu odnowy.
Tym samym, alkohol jest głównym czynnikiem komplikującym proces gojenia się wszelkich ran, ale także złamań. Krótko mówiąc, picie alkoholu opóźnia zrost kostny. Z tego powodu zalecana jest całkowita abstynencja alkoholowa podczas posiadania złamania kości. Uznaje się, że odstawienie alkoholu na co najmniej kilka tygodni korzystnie wpłynie na proces regeneracji.
Alkohol jest groźny dla układu kostno-stawowego jeszcze z jednego powodu. Oprócz samego opóźnienia gojenia się już istniejących urazów, jest także czynnikiem, który te urazy powoduje. Bardzo często z powodu nadużywania substancji psychoaktywnych człowiek doznaje upadków, a ich naturalną konsekwencją jest tworzenie się następnych komplikacji i nieprawidłowości.
Alkohol, a urazy tkanek miękkich.
Oczywiście ortopedia to nie tylko złamania, ale także uszkodzenia tkanek miękkich, co wiąże się z koniecznością ich rekonstrukcji i zabiegów operacyjnych. W takim przypadku również konieczne jest ograniczenie, a najlepiej całkowite wyeliminowanie spożycia alkoholu. W 2011 roku opublikowano artykuł pt.: Ekspozycja na alkohol i mechanizmy uszkodzenia i naprawy tkanek, ang.: Alcohol Exposure and Mechanisms of Tissue Injury and Repair. Według danych w nim zamieszczonych spożywanie nadmiernej ilości alkoholu skutecznie powoduje opóźnienie zrostu kostnego oraz zaburza proces gojenia się wszystkich tkanek miękkich w ludzkim organizmie, takich jak np.: ściągnę, więzadła, ale także przyczynia się do znacznie dłuższego procesu odnowy zranionych miejsc. Takie zaburzenia związane są ze zmianami, które powstają w ramach metabolizowania alkoholu, który podczas trawienia przekształcany jest w toksyczne związki, takie jak np. aldehyd octowy. Metabolity te w sposób bezpośredni wpływają na normalne funkcjonowanie wszystkich ludzkich komórek, a w szczególności tych, które konieczne są do skutecznej naprawy. Warto mieć na uwadze, że u osób, które znajdują się pod wpływem alkoholu znacznie częściej i łatwiej dochodzi do urazów towarzyszących. Są to zwykle urazowe rany skórne, które ściśle wiążą się z zatruciem alkoholowym i powikłaniami w fazie gojenia się. Przykładowo - poziom alkoholu we krwi (BAL)> 200 mg / dl związany jest z ponad 2,5-krotnym wzrostem częstości zakażeń, które wiążą się z ranami. Tezę tę wygłosił Gentilello w 1993 roku. Tym samym, warto przemyśleć i zaplanować chociażby kilkutygodniowy okres trzeźwości w przypadku doznania urazów.
Operacje. Abstynencja nie tylko po, ale również przed.
Ortopedia to w dużej mierze zabiegi operacyjne. Jeżeli dany przypadek jest nagły i decyzja o ingerencji w ciało Pacjenta zapada niespodziewanie, oczywiście nie można w takim przypadku wymagać od danej osoby abstynencji. Niemniej jednak w normalnych warunkach konieczne jest sztywne trzymanie się zasad trzeźwości minimum kilka tygodni, a najlepiej kilka miesięcy przed planowaną operacją. Abstynencja jest wymagana również przed przystąpieniem do badań diagnostycznych i laboratoryjnych. Co więcej, kilkutygodniowa trzeźwość zarówno przed, jak i po zabiegu chirurgicznym znacznie obniża ryzyko pojawiania się powikłań po operacji, a także znacząco poprawia rekonwalescencję, skracając jej czas trwania.
„Jeden jeszcze nikomu nie zaszkodził”. Czy faktycznie?
W mądrości ludowej mówi się o korzystnym i zdrowotnym działaniu niewielkich dawek alkoholu w diecie człowieka. Co ciekawe, niektóre z tych twierdzeń zostały potwierdzone naukowo. Przykładem może być tutaj pozytywny wpływ tej substancji na układ krwionośny. Powszechnie przyjmuje się, że raz czasem wypita lampka czerwonego wina nikomu nie zaszkodzi, a wino z kolei zawiera w składzie dobroczynne polifenole. Co innego jednak jest wypicie jednego kieliszka do obiadu, a co innego spożywanie każdego wieczoru całej butelki słodkiego wina przy telewizorze, a niestety, odstawienie już otwartej butelki z powrotem do barku jest dla wielu osób trudne.